Probiotyki dla dzieci: kompletny, oparty na badaniach przewodnik dla rodziców

W tym artykule przedyskutujemy temat probiotyków dla dzieci – w jaki sposób działają, a także czym są różne szczepy bakterii. Omówimy również niezbędne zagadnienia dotyczące układu odpornościowego oraz zdrowia przewodu pokarmowego dzieci. Pamiętaj jednak, by przed rozpoczęciem podawania dziecku żywych kultur bakterii skonsultować się z lekarzem pediatrą. Nasze oparte na badaniach porady powinny jedynie pełnić rolę przewodnika.

Dzieci a układ odpornościowy

Pierwsze 1000 dni życia – od momentu poczęcia aż do drugich urodzin – pełni ogromną rolę w kształtowaniu układu odpornościowego u dziecka. Po raz pierwszy ma ono kontakt z nowymi bakteriami i wirusami, co pozwala mu wykształcić odpowiednie przeciwciała, które są kluczowym elementem w rozwoju odporności i stanowią podstawę zdrowego rozwoju dziecka.

Matki przekazują dzieciom przeciwciała, by pomóc im stworzyć pierwsze barier ochronne, jednak samo to nie wystarczy.

Odporność, jaką dziecko dziedziczy w sposób bierny od matki stopniowo maleje przez pierwsze dwa miesiące życia, więc ważne jest zapewnienie maluchowi środowiska, w którym od najmłodszych lat możliwy jest rozwój silnego układu odpornościowego.

Dzieci chorują na grypę lub przeziębienie średnio 5-10 razy do roku, ponieważ po raz pierwszy mają kontakt z patogenami, a dodatkowo, nie mają jeszcze w pełni rozwiniętego systemu obronnego. Z kolei dorośli chorują na przeziębienie średnio 2-4 razy do roku, co pokazuje, jaką zdolność do walki nabywa układ odpornościowy.

Co więcej, dzieci, które mają rodzeństwo, lub które uczęszczają do żłobka, są bardziej narażone na zachorowanie. Jednak niekoniecznie jest to coś złego, bowiem kontakt z danymi drobnoustrojami pomaga ich niedojrzałemu układowi immunologicznemu przygotować się do walki z nimi w przyszłości (a także do zwalczania innych, nawet groźniejszych chorób).

Mikrobiom jelit

W ludzkim jelicie żyją biliony bakterii, a ogół bakterii występujących w organizmie nazywamy mikrobiomem (1). Mikrobiomy są obecne w różnych obszarach ciała, jednak mikrobiom jelit pełni najważniejszą funkcję, jeśli chodzi o ogólny stan zdrowia i funkcjonowanie mózgu.

Kluczowe jest zachowanie równowagi: do prawidłowego funkcjonowania ciała i mózgu niezbędne nam są odpowiednie proporcje właściwych bakterii. Najlepiej, gdyby dobrych bakterii było więcej niż złych.

Kiedy proporcje między bakteriami zostają zakłócone w niewłaściwy sposób, nazywamy to zjawisko dysbakteriozą. Dysbakterioza jelit może się przyczyniać do wielu różnych problemów ze zdrowiem, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych.

Właściwe proporcje we florze bakteryjnej jelit mają ogromny wpływ na funkcje immunologiczne u dzieci. Badania pokazują, że aż 80% układu odpornościowego dziecka znajduje się w jego jelitach. Jest więc jasne, że mikrobiom jelit jest ściśle powiązany z odpornością (2). Mikrobiomy są w stałym kontakcie z układem immunologicznym i mogą bezpośrednio na niego wpływać.

Dbanie o florę bakteryjną jelit wzmacnia naturalną odporność dzieci. Wykształcenie tolerancji na dobre bakterie w jelitach jest ważnym elementem wspomagania układu odpornościowego, by zapewnić mu zdolność do walki z groźnymi patogenami.

W jaki sposób można wzmocnić układ odpornościowy dziecka?

Poza dbaniem o florę bakteryjną jelit, możesz usprawnić działanie układu odpornościowego swojego dziecka (zwłaszcza przez pierwsze 1000 dni życia) poprzez:

• Regularne ćwiczenia, najlepiej na świeżym powietrzu – nawet zimą lub przy złej pogodzie,
• Zapewnienie mu odpowiedniej ilości snu i odpoczynku, unikanie sytuacji stresowych i hałasu,
• Umiarkowane (ale nie przesadne) dbanie o higienę – naturalny kontakt z drobnoustrojami w środowisku wspomaga kształtowanie silnego układu odpornościowego,
• Szczepienia (według zaleceń dotyczących dzieci do pierwszego roku życia),
• Właściwą dietę.

Zdrowie jelit u dziecka – wszystko zaczyna się od mamy

Twoje dziecko przychodzi na świat z wyjątkową florą bakteryjną jelit, swoim „osobistym mikrobiomem”. Jakość i różnorodność bakterii, zarówno dobrych jak i złych, w dużej mierze zależy od mikroflory mamy. Mikrobiom Twojego dziecka zaczyna się kształtować już w łonie, po czym dalej rozwija się w trakcie porodu i karmienia piersią. Przechodzi także krytyczne etapy rozwoju w okresie niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa (3).

Naukowcy odkryli, że stawianie na rozwój flory bakteryjnej jelit u płodów i wystawianie ich na kontakt z różnymi szczepami bakterii w okresie rozwoju płodu prowadzi do wykształcenia silniejszego układu odpornościowego i przewodu pokarmowego, a także do innych korzyści w momencie narodzin i dalszych etapach życia (4).

Co się dzieje podczas porodu?

W trakcie porodu, noworodki mają kontakt z jeszcze większą ilością żywych kultur bakterii matki, jako że mają styczność z kanałem rodnym. Co za tym idzie, mikrobiomy jelitowe dzieci, które przyszły na świat w sposób naturalny są podobne do mikrobiomu waginalnego matki. Z kolei dzieci, które przyszły na świat poprzez cesarskie cięcie nie mają styczności z kanałem rodnym, przez co nie dochodzi do naturalnego sposobu przekazania zdrowych bakterii (5). Wskutek tego, cesarskie cięcie przeważnie prowadzi do mniejszej ilości i różnorodności bakterii jelitowych (6, 7) u dziecka, czyli do większego ryzyka wystąpienia dysbakteriozy.

Mama, tata i dziecko

Flora bakteryjna jelit mamy uzależniona jest od wielu różnych czynników, w tym od mikrobiomu taty. Na florę jelitową dużo rzeczy może wpływać negatywnie, w tym: przetworzone lub słodkie produkty spożywcze, przetworzone jedzenie ze składnikami zmodyfikowanymi genetycznie, zanieczyszczenie, antybiotyki, lekarstwa na zgagę, pestycydy w pożywieniu, chlorowana i fluoryzowana woda, a nawet stres.

By zapewnić swojemu dziecku zdrowy, zróżnicowany mikrobiom, warto się najpierw zastanowić nad swoją własną florą jelitową, a także zachęcić partnera do tego samego. Jedną prostą rzeczą, którą dobrze jest zrobić, jest wprowadzenie kiszonych warzyw do jadłospisu. Spożywanie jednej porcji dziennie (lub więcej) odpowiednio przygotowanych fermentowanych warzyw przyniesie dużo korzyści Twojej florze bakteryjnej, a co za tym idzie, florze bakteryjnej Twojego malucha.

Kolejnym ważnym krokiem, by wzmocnić naszą florę bakteryjną jelit jest spożywanie jogurtu na bazie surowego mleka od krów żywiących się trawą. Jogurty, jakie można dostać w sklepie często są pasteryzowane i zawierają dużo cukru, więc najlepszym rozwiązaniem jest samodzielne przygotowanie jogurtu w domu na bazie surowego mleka.

Najłatwiejszym, i być może najbardziej sprawdzonym sposobem na usprawnienie flory jelitowej jest codzienne przyjmowanie wysokiej jakości suplementu z probiotykami. Większości osób, a już zwłaszcza przyszłym rodzicom, polecamy nasz suplement z żywymi kulturami bakteriii i prebiotykami dla dorosłych i dla kobiet.

Probiotyki dla dzieci – czym są i w jaki sposób działają

Czym są probiotyki?

Probiotyki są to „żywe mikroorganizmy, które przynoszą korzyści zdrowotne poprzez wzmocnienie lub przywrócenie równowagi w mikrobiomie jelit” (wg definicji Światowej Organizacji Zdrowia oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa).

Dużo probiotyków znajduje się w pokarmach o wysokiej zawartości błonnika, które nie są rozkładane przez enzymy trawienne człowieka, dzięki czemu są w stanie dotrzeć do jelita grubego, gdzie są fermentowane przez bakterie jelitowe.

Czy dzieciom naprawdę są potrzebne probiotyki?

Zrównoważony mikrobiom jelit może wzmocnić system odpornościowy Twojego dziecka oraz usprawnić funkcjonowanie wielu różnych procesów w ciele.

Probiotyki są popularnym naturalnym lekarstwem dla dzieci. Według „ 2012 National Health Interview Survey”, Żywe kultury bakterii są na trzecim miejscu, jeśli chodzi o naturalne produkty stosowane przez dzieci (8).

Badanie opublikowane w „JAMA Pediatrics” wykazało, że podawanie niemowlętom probiotyków przez pierwsze trzy miesiące życia może pomóc zapobiegać gazom, kolce, zaparciom oraz refluksowi kwasowemu (9).

Niektóre badania wskazują również, że probiotyki mogą przynieść ulgę przy ostrych zaparciach, kolce i refluksie kwasowym u niemowląt i dzieci. Mogą one również pomóc zapobiegać zakażeniom wtórnym oraz biegunce u dzieci przyjmujących antybiotyki. Probiotyki mogą nawet pomóc zapobiegać egzemie i reakcjom alergicznym u niektórych dzieci.

Niezrównoważona mikroflora jelitowa u dzieci – przyczyny i skutki

Poza cesarskim cięciem, wiele innych czynników (takich jak: podawanie mleka dla niemowląt, wcześniactwo czy wczesny kontakt z antybiotykami i produktami antybakteryjnymi) może zaburzać równowagę w mikroflorze jelitowej niemowląt, narażając je na ryzyko wystąpienia dysbakteriozy, alergii, typowych zakażeń czy chorób pediatrycznych (5, 10).

Antybiotyki

Kuracje antybiotykowe są jedną z powszechniejszych przyczyn niezrównoważonego mikrobiomu. Mimo że antybiotyki są ważnym sposobem walki z groźnymi infekcjami, bowiem zwalczają złe szczepy bakterii, ich działanie nie jest wybiórcze, a co za tym idzie, likwidują one także pożyteczne bakterie.

Aż 33% porodów w Stanach Zjednoczonych odbywa się metodą cięcia cesarskiego, co może mieć negatywny wpływ na równowagę między dobrymi a złymi bakteriami u dziecka (11). Wielu przyszłym matkom na izbie porodowej podaje się antybiotyki, co może zakłócić mikrobiom dziecka.

Co więcej, dzieci poniżej czwartego roku życia (tj. kiedy ich maleńki organizm zaczyna budować odpowiednią bazę dla zdrowia jelit) przyjmują więcej antybiotyków niż jakakolwiek inna grupa wiekowa (12).

Jeśli kuracja antybiotykowa jest konieczna w wypadku Twojego dziecka, odpowiednio wykształcony mikrobiom może oznaczać, że maluch będzie potrzebował mniej dawek antybiotyku, by wrócić do zdrowia (13). Dodatkowo, wcześniaki, którym podaje się probiotyki, płaczą stosunkowo mniej (14).

Produkty antybakteryjne – hipoteza higieniczna

Stosowanie produktów antybakteryjnych może mieć podobny efekt co antybiotyki, tzn. mogą one zwalczać dobre bakterie wraz ze szkodliwymi.

Coraz więcej naukowców popiera tzw. „hipotezę higieniczną” (15).

Teoria ta zakłada, że zmiany środowiskowe oraz dotyczące stylu życia mogą wpływać na dzieci w krajach rozwiniętych. Lepsze warunki sanitarne, mniejsza styczność ze zwierzętami gospodarskimi czy wyższy wskaźnik cięć cesarskich – to wszystko sprawia, że dzieci we wczesnych latach życia nie mają kontaktu z wystarczającą liczbą typów dobrych bakterii, co może prowadzić do potencjalnych konsekwencji zdrowotnych.

Jakie mogą być skutki zaburzonej równowagi mikrobiomu u dziecka?

Niektóre symptomy mogą być niewielkie, ale uciążliwe, np. problemy z trawieniem takie jak zaparcia czy biegunka.

Jednak wg niektórych badań zachwiany mikrobiom oraz brak kontaktu z odpowiednimi źródłami dobrych bakterii w dzieciństwie może mieć także poważniejsze konsekwencje i wywoływać choroby przewlekłe, takie jak: astma, choroby autoimmunologiczne czy cukrzyca typu 1.

Probiotyki dla dzieci i ich dobroczynne właściwości

Coraz więcej źródeł mówi o tym, że probiotyki stanowią bezpieczną i skuteczną metodę na usprawnienie mikrobioty jelitowej we wczesnym okresie rozwojowym.

Poniżej przedstawiamy listę odkryć, jakich dokonano podczas badań klinicznych z udziałem niemowląt i małych dzieci. Badania te wykazały, że regularne wzbogacanie diety dziecka o pokarmy probiotyczne lub suplementy z probiotykami może:

• Zmniejszać konieczność kuracji antybiotykowych u dzieci uczęszczających do żłobka (16),
• Wspomagać zdrową odpowiedź immunologiczną u dzieci, które przyszły na świat poprzez cesarskie cięcie (17),
• Osłabiać objawy dolegliwości żołądkowo-jelitowych związanych z przyjmowaniem antybiotyków (18),
• Wzmacniać odporność niemowląt w grupie wysokiego ryzyka pod kątem alergii czy problemów skórnych (19),
• Dobrze wpływać na ogólne zdrowie i funkcjonowanie przewodu pokarmowego (20),
• Skracać czas płakania i innych objawów związanych z kolką (21),
• Ograniczać występowanie biegunki spowodowanej zakażeniami szpitalnymi (22-24)
• Wpływać na metabolizm i wagę dziecka poprzez wspomaganie rozwoju i przeżywalności dobrych bakterii. Badania wskazują, że posiadanie zdrowej ilości mikrobów jelitowych może być ważne, jeśli chodzi o długoterminowe utrzymanie wagi Twojego dziecka na zdrowym poziomie (25),
• Pomagać redukować potencjalne szkodliwe skutki uboczne po szczepieniach w dzieciństwie (26),
• Wspomagać zdrowy rozwój mózgu: jako że istnieje silne powiązanie między jelitami a mózgiem Twojego dziecka, jelito często bywa nazywane „drugim mózgiem” (27),
• Pomagać trawić pokarmy i wytwarzać pewne składniki odżywcze niezbędne dziecku (28),
• Wspomagać zdrowie układu moczowego oraz pochwy (u dziewczynek) poprzez wspieranie zdrowych populacji bakterii (29).

To właśnie dlatego wielu rodziców sięga obecnie po wysokiej jakości suplementy z probiotykami dla dzieci. Mimo że kształtowanie mikroflory jelitowej rozpoczyna się w momencie przyjścia na świat, konieczne jest dbanie o nią przez całe życie.

Czy probiotyki są bezpieczne dla dzieci?

Badania wskazują, że probiotyki są ogólnie bezpieczne dla większości dzieci, z kilkoma możliwymi wyjątkami, do których należą: wcześniaki, dzieci z osłabionym układem odpornościowym, a także dzieci stosujące dożylne wyroby medyczne (30, 31).

Jednak nawet jeśli Twoje dziecko jest na tyle zdrowe, by przyjmować probiotyki, i tak zalecamy konsultację z pediatrą jeszcze przed rozpoczęciem przyjmowania suplementów lub pokarmów probiotycznych, by upewnić się, że może ono bezpiecznie zażywać żywe kultury bakterii (32).

Probiotyki dla dzieci w formie suplementów czy jedzenia: co wybrać?

Probiotyki są dodawane do niektórych produktów spożywczych takich jak jogurt czy serek wiejski z kulturami bakterii. Występują one naturalnie w żywności fermentowanej takiej jak maślanka lub surowy ser wyprodukowany z niepasteryzowanego mleka.

Niektórzy eksperci popierają tezę na temat dobroczynnych właściwości surowego mleka oraz produktów wytworzonych na jego bazie, jednak nie powinno się go podawać dzieciom. Surowe mleko może zawierać niebezpieczne bakterie, które mogą nawet prowadzić do chorób zagrażającym życiu.

Jeśli zastanawiasz się, czy lepsze są suplementy z probiotykami, czy żywność probiotyczna, nie ma jednoznacznej odpowiedzi.

Właściwa dieta jest kluczowa, ale…

Dostarczanie wszystkich niezbędnych składników odżywczych w postaci jedzenia jest zazwyczaj najlepszą opcją, jednak w wypadku żywych kultur bakterii może być dość trudno zapewnić Twojemu dziecku wystarczającą ilość jedynie z pożywienia.

Probiotyki w żywności mogą nie przeżyć procesu produkcji czy przechowywania. Niestety nie ma badań klinicznych porównujących równe dawki tych samych szczepów w zależności od wybranej metody. Ty pewnie też nie masz w swojej kuchni laboratorium, więc raczej się nie dowiemy, jaki odsetek bakterii faktycznie jest w stanie przetrwać te procesy.

Dostarczenie ciału odpowiedniej ilości żywych bakterii probiotycznych, które faktycznie wpłynęłyby na zdrowie jelit, może być łatwiejsze przy pomocy suplementów niż poprzez jedzenie. Dotyczy to zwłaszcza dzieci, które ogólnie przyjmują mniej pokarmów, w tym też tych będących źródłem probiotyków. Koniec końców najlepiej, jeśli to pediatra pomoże Ci wybrać najlepszą metodę podawania maluchowi żywych kultur bakterii.

Najlepsze szczepy probiotyczne dla dzieci

Jeśli chodzi o probiotyki, istnieje wiele różnych szczepów — niektóre z nich są bardziej skuteczne i lepsze dla dzieci niż pozostałe.

Przyjrzyjmy się więc najlepszym szczepom probiotycznym dla dzieci!

Lactobacillus acidophilus (L. acidophilus)

1. acidophilus należy do rodzaju Lactobacillus i jest bakterią jelitową, którą można znaleźć w fermentowanej żywności takiej jak jogurty. Ten mikrob jelitowy wytwarza enzym zwany laktazą, która trawi laktozę, rozkładając ją na kwas mlekowy. Różne szczepy Lactobacillus znane są ze swoich zdrowotnych właściwości, a każdy z nich działa w nieco inny sposób (33). Niektóre mogą pomagać obniżać poziom cholesterolu, leczyć wirusowe zakażenie przewodu pokarmowego, łagodzić objawy zespołu jelita wrażliwego, a także zmniejszać symptomy alergii (34).

Bifidobacterium lactis (B. lactis)

Jest to prawdopodobnie jestem z silniejszych szczepów probiotycznych dla dzieci. Bifidobacterium lactis znaleźć można w surowym mleku. Niektóre z korzyści, jakie niesie ze sobą przyjmowanie tego szczepu to: poprawa trawienia, wzmocnienie układu odpornościowego, obniżenie poziomu cholesterolu, a także zatrzymanie ostrej biegunku (35).

Saccharomyces boulardii

Jeden z najbardziej powszechnie stosowanych rodzajów probiotyków dla dzieci. Saccharomyces boulardii jest drożdżakiem. Przeważnie stosuje się go do kuracji chorób zakaźnych takich jak biegunka wywołana rotawirusami, przerost złych bakterii czy biegunka podróżnych u dzieci. Badania pokazały, że ten szczep probiotyczny jest bardzo skuteczny w kwestii leczenia ostrej biegunki u dzieci (36).

Lactobacillus rhamnosus GG

Lactobacillus rhamnosus GG uważa się za najszerzej przebadany klinicznie szczep probiotyczny na świecie. Przeprowadzono obszerne badania, by sprawdzić skuteczność tego probiotyku u dzieci. Niektóre z tych badań wykazały, że ów szczep może być użyteczny przy chorobach alergicznych oraz przy zapobieganiu egzemie. Jest on także skuteczny w leczeniu biegunki występującej wskutek kuracji antybiotykowych, a także w leczeniu ostrego wirusowego zapalenia przewodu pokarmowego u dzieci (37).

Mimo że stosowanie pojedynczych szczepów może pozytywnie wpłynąć na zdrowie Twojego dziecka, dla najlepszego efektu warto sięgać po pokarmy i suplementy oferujące różnorodną gamę szczepów.

Porady dotyczące żywności probiotycznej

Wzbogacenie diety dziecka o produkty takie jak jogurt może pomóc utrzymać mikrobiom na zdrowym poziomie.

Pamiętaj, by zawsze szukać na etykiecie informacji o obecności „żywych kultur bakterii”.

Jeśli Twoje dziecko nie przepada za jogurtem jako takim, spróbuj używać go zamiast majonezu jako dodatek do kanapek lub do pieczonych ziemniaków.

Większość dzieci uwielbia koktajle na bazie jogurtu. Możesz je przygotować, blendując 0,5 szklanki naturalnego bądź waniliowego jogurtu z 1 szklanką świeżych lub mrożonych owoców, aż do osiągnięcia kremowej konsystencji. W razie potrzeby możesz dodać ulubiony słodzik.

Pamiętaj: nie podawaj miodu dzieciom poniżej 1 roku życia ze względu na ryzyko wystąpienia botulizmu.

Najlepsze probiotyki dla dzieci: jak wybrać właściwy suplement?

Nie wszystkie suplementy są równie dobre: wykazano, że produkty dostępne na rynku różnią się między sobą jakością, czystością oraz żywotnością (38).

Pamiętaj, że dobry suplement z probiotykami powinien być opracowany specjalnie z myślą o dzieciach.

Lactobacillus i bifidobacterium są najczęściej stosowanymi szczepami probiotycznymi.

Wybierając probiotyki dla swojego dziecka czy niemowlęcia, postaw nacisk na obecność różnych szczepów (zamiast pojedynczego rodzaju), by mieć pewność, że zdrowie Twojej pociechy jak najwięcej na tym zyska.

Probiotyki: na co zwrócić uwagę?

Zawsze szukaj suplementów, które zawierają szczepy dobrych bakterii odporne zarówno na kwasy, jak i na żółć – dzięki temu probiotyki będą w stanie przeżyć w żołądku i trafić do jelita Twojego dziecka, gdzie przeprowadzają one najwięcej dobroczynnych procesów.

Aby probiotyki mogły dobrze się rozwijać, podczas gdy osiedlają się one w przewodzie pokarmowym Twojego dziecka, dobrze, gdyby wybrany suplement zawierał również prebiotyki. Prebiotyki dla dzieci występują w formie fruktooligosacharydów (FOS).

Przed użyciem sprawdź datę ważności oraz wymagania dotyczące przechowywania produktu (na wypadek, gdyby dany suplement musiał być trzymany w lodówce).

Dzienna dawka Żywych kultur bakterii dla dzieci produkcji Intelligent Labs dostarcza jelitom Twojego dziecka około 6 miliardów jednostek tworzących kolonie (czyli tzw. dobrych mikrobów).

W jaki sposób probiotyki mogą pomóc Twojemu dziecku?

Jako że zachowanie równowagi między dobrymi a złymi bakteriami jest konieczne, by układ odpornościowy mógł prawidłowo funkcjonować, najlepszym sposobem na zadbanie o zdrowie dzieci jest podawanie im suplementów z probiotykami.

Wspomagając zdrowie flory jelitowej Twojego dziecka, suplement z probiotykami może również poprawić zdrowie całego organizmu. Poprzez wiele badań naukowych wyodrębniono kilka szczególnie ważnych korzyści płynących z przyjmowania żywych kultur bakterii.

Korzyści dla niemowląt

W badaniu opublikowanym w „Pediatrics” wykazano, że wczesne stosowanie probiotyków może się przyczyniać do prewencji martwiczego zapalenia jelita cienkiego i okrężnicy – groźnego schorzenia, które prowadzi do martwicy tkanki wyściełającej jelito (39).

Podobnie u najmłodszych dzieci, probiotyki mogą być niezwykle skuteczne w redukcji występowania kolki, refluksu kwasowego czy zaparć. Badanie z 2013 roku opublikowane w „JAMA Pediatrics” wykazało, że u dzieci poniżej 4 miesięcy cierpiących z powodu kolki odnotowano poprawę po podaniu suplementu z probiotykami. Po spożyciu probiotyków zawierających szczep Lactobacillus reuteri niemowlęta mniej płakały, miały mniej problemów z zaparciami czy z ulewaniem niż niemowlęta z grupy kontrolnej (40).

Na ile to możliwe, zapewnij niemowlęciu dostęp do mleka matki, by dostarczyć mu naturalnie występujące probiotyki oraz zdrową dietę bogatą w węglowodany złożone i błonnik. Wszystkie te czynniki pomogą żywić dobre bakterie występujące w przewodzie pokarmowym Twojego dziecka (41).

Poprawa zdrowia układu trawiennego

Codzienne przyjmowanie suplementów z probiotykami może pomóc Twojemu dziecku w wielu problemach dotyczących trawienia, takich jak zaparcia czy biegunka. Wykazano, że wiele dolegliwości związanych z przewodem pokarmowym, takich jak kolka, biegunka, zespół jelita drażliwego, choroba Crohna, refluks kwasowy czy chroniczne zaparcia, jest powiązanych z zaburzeniami równowagi w mikroflorze jelitowej.

Przyjmowanie suplementów z żywymi kulturami bakterii może pomóc odbudować tę równowagę, a co za tym idzie, pozbyć się problemów z brzuszkiem.

Przegląd przeprowadzony przez „American Family Physician” pokazał, że probiotyki mogą pomóc skrócić okres trwania biegunki spowodowanej grypą żołądkową, a codzienne przyjmowanie suplementów z probiotykami może być skutecznym sposobem leczenia nawet poważniejszych zaburzeń przewodu pokarmowego występujących u dzieci, jak np. nieswoiste zapalenie jelit (42).

Badanie opublikowane w „Pediatrics” sugeruje również, że probiotyki mogą pomagać zapobiegać biegunce spowodowanej kuracjami antybiotykowymi (39).

Niedawno przeprowadzone badanie wykazało, że probiotyki pozytywnie wpływają na dzieci cierpiące na zaparcia poprzez zwiększenie częstotliwości wypróżniania (43).

Rzadsze występowanie infekcji układu oddechowego

Co więcej, korzyści płynące z przyjmowania suplementów z probiotykami dla dzieci dotyczą nie tylko przewodu pokarmowego. Kompleksowy przegląd badań na ten temat przeprowadzony w 2015 roku pokazał, że suplementy z probiotykami są znacznie bardziej skuteczne niż placebo, jeśli chodzi o redukcję częstotliwości występowania oraz czasu trwania infekcji górnych dróg oddechowych u nastoletnich uczestników badania.

Naukowcy odkryli, że dzieci codziennie przyjmujące probiotyki miały lepszą frekwencję w szkole, a także odbywały mniej kuracji antybiotykowych niż ich rówieśnicy, którzy nie przyjmowali suplementu z probiotykami.

Badacze wysnuli wniosek, że probiotyki sprawdziły się lepiej niż placebo w kwestii ograniczenia występowanie infekcji górnych dróg oddechowych u uczestników badania. Konieczność przyjmowania antybiotyków czy opuszczenia zajęć w szkole  z powodu choroby również uległa zmniejszeniu (44).

Redukcja stanów zapalnych

Dzieci, które mają w rodzinie historię zachorowań na egzemę, astmę czy nieżyt alergiczny nosa, również mogą doświadczyć dobroczynnych właściwości przyjmowania żywych kultur bakterii.

W jednym badaniu odkryto, że u dzieci, które przez pierwsze pół roku życia przyjmowały probiotyk Lactobacillus rhamnosus GG odnotowano o 50% mniej przypadków egzemy niż dzieci, którym podawano placebo (45).

Efekt ten widoczny jest zwłaszcza u dzieci, których nawroty egzemy spowodowane są alergią na mleko.

Utrzymanie wagi

Probiotyki wpływają na metabolizm dziecka poprzez wspieranie rozwoju i przetrwania dobrych, pożytecznych bakterii. Badania dowodzą, że posiadanie zdrowej ilości mikrobów jelitowych może być ważnym czynnikiem, jeśli chodzi o utrzymanie prawidłowej wagi dziecka przez całe życie (25).

Co więcej, prebiotyki mogą nawet przyczyniać się do rozwiązania problemu nadwagi u dzieci. Ostatnie badania sugerują, że prebiotyki mogą pomóc redukować tkankę tłuszczową u dzieci z nadwagą (46). (Prebiotyki stanowią pożywkę dla probiotyków). Uważa się, że jest to spowodowane faktem, iż prebiotyki wpływają na mikrobiom jelitowy dzieci.

Wspomaganie rozwoju mózgu

Badania wskazują, że istnieje związek między florą bakteryjną jelit a funkcjonowaniem mózgu (27).

Zarówno jelita, jak i mózg, należą do trzewnego układu nerwowego. Tworzą one tak zwaną oś jelitowo-mózgową, która stanowi sieć połączeń nerwowych pomiędzy przewodem pokarmowym, trzustką i pęcherzykiem żółciowym.

W rzeczywistości, aż 95% zapasów serotoniny w organizmie znajduje się w jelitach – to właśnie dlatego często nazywa się je „drugim mózgiem” czy „mózgiem w przewodzie pokarmowym”.

W sytuacji gdy jelito nie jest szczelne, toksyny mogą przedostawać się do krwiobiegu, co może prowadzić do: alergii, zmęczenia, wzdęć, biegunki, hiperaktywności, zapalenia stawów, otumanienia czy innych problemów związanych z wytwarzaniem przeciwciał przeciw własnym antygenom.

Zjawisko takie określa się mianem zespołu nieszczelnego jelita.

Ograniczenie problemów skórnych

Według jednego badania, skóra staje się bardziej podatna na infekcje i stany zapalne, gdy mikroflora jelit jest zaburzona (47). Skóra dziecięca jest szczególnie skłonna do problemów skórnych takich jak wysypka, trądzik niemowlęcy lub egzema. Niedawno dowiedziono, że stosowanie probiotyków może zmniejszyć ryzyko wystąpienia egzemy u dziecka (48).

Probiotyki dla dorosłych a probiotyki dla dzieci: czym się różnią?

Różne szczepy

Dobroczynne właściwości probiotyków mogą pozytywnie wpłynąć na zdrowie wszystkich grup wiekowych, jednak probiotyki dla dzieci różnią się nieco od tych dla dorosłych. Pierwszą różnicą jest typ szczepów bakterii używany w suplementach.

Na przykład Bifidobacterium infantis jest szczepem probiotycznym przeważnie stosowanym w suplementach dla niemowląt (jako że pomaga rozkładać kwas mlekowy w mleku matki). Z drugiej strony, Bifidobacterium bifidum i Lactobacillus GG są najbardziej powszechnymi szczepami spotykanymi w suplementach z probiotykami dla dorosłych.

Siła i dawka

Probiotyki dla dzieci różnią się od tych dla dorosłych również siłą i dawką suplementu. Suplementy z probiotykami podawane dzieciom są łagodne, a dawka przeważnie wynosi jedną tabletkę dziennie. Z kolei suplementy z żywymi kulturami bakterii dla dorosłych są silniejsze, a dawka wynosi zazwyczaj dwie tabletki dziennie. Jeśli nie masz pewności co do dawki, jaką powinno przyjmować Twoje dziecko, skonsultuj się z pediatrą.

Rodzaj suplementu

Ostatnią różnicą jest forma suplementu. Probiotyki dla dzieci często występują w formie płynu, tabletki do ssania czy proszku, który można zmieszać z jedzeniem. Aby smak suplementów z probiotykami bardziej odpowiadał dzieciom, często dodaje się do nich niepotrzebne sztuczne słodziki. W wypadku dorosłych suplementy przeważnie mają postać kapsułki czy tabletki.

Źródła

1. Thursby, Elizabeth, and Nathalie Juge. “Introduction to the human gut microbiota.” The Biochemical journal vol. 474,11 1823-1836. 16 May. 2017, doi:10.1042/BCJ20160510.
2. Belkaid, Yasmine, and Timothy W Hand. “Role of the microbiota in immunity and inflammation.” Cell vol. 157,1 (2014): 121-41. doi:10.1016/j.cell.2014.03.011.
3. Harman, Toni. “Microbirth: Why ‘Seeding Baby’s Microbiome’ Needs to Be on Every Birth Plan.” Huffpost. Last modified December 2014.
4. Elmadfa, Ibrahim, Petra Klein, and Alexa L. Meyer. “Immune-stimulating effects of lactic acid bacteria in vivo and in vitro.” Proceedings of the Nutrition Society 69, no. 3 (2010): 416-420. doi: 10.1017/S0029665110001710.
5. Arrieta, Marie-Claire et al. “The intestinal microbiome in early life: health and disease.” Frontiers in immunology vol. 5 427. 5 Sep. 2014, doi:10.3389/fimmu.2014.00427.
6. Huurre A, Kalliomäki M, Rautava S, Rinne M, Salminen S, Isolauri E: Mode of Delivery – Effects on Gut Microbiota and Humoral Immunity. Neonatology 2008;93:236-240. doi: 10.1159/000111102.
7. Decreased gut microbiota diversity, delayed Bacteroidetes colonisation and reduced Th1 responses in infants delivered by Caesarean section. Gut 2014;63:559-566.
8. National Center for Health Statistics (NCHS), “The National Health Interview Survey” (NHIS), 2012.
9. Sung V, Collett S, de Gooyer T, Hiscock H, Tang M, Wake M. Probiotics to Prevent or Treat Excessive Infant Crying: Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Pediatr. 2013;167(12):1150–1157. doi:10.1001/jamapediatrics.2013.2572.
10. MLAFrancino, M Pilar. “Early development of the gut microbiota and immune health.” Pathogens (Basel, Switzerland) vol. 3,3 769-90. 24 Sep. 2014, doi:10.3390/pathogens3030769.
11. Thielking, Megan. “Sky-high C-section rates in the US don’t translate to better birth outcomes.” STAT. Last modified December 2015. 
12. Lee, Grace C, Kelly R Reveles, Russell T Attridge, Kenneth A Lawson, Ishak A Mansi, James S LewisII, and Christopher R Frei. “Outpatient antibiotic prescribing in the United States: 2000 to 2010.” BMC Medicine 12, no. 96 (2014). doi: 10.1186/1741-7015-12-96.
13. Gibson, Lydialyle. “How Antibiotics Disrupt Babies’ Microbiomes.” Harvard Magazine. Last modified June 2016. 
14. Partty, Anna, Raakel Luoto, Marko Kalliomaki, Seppo Salminen, and Erika Isolauri. “Effects of Early Prebiotic and Probiotic Supplementation on Development of Gut Microbiota and Fussing and Crying in Preterm Infants: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Trial.” The Journal of Pediatrics 163, no. 5 (2013): 1272-1277.e2. 
15. Okada, H, C Kuhn, H Feillet, and J-F Bach. “The ‘hygiene hypothesis’ for autoimmune and allergic diseases: an update.” Clin Exp Immunol 160, no. 1 (2010): 1–9. doi: 10.1111/j.1365-2249.2010.04139.x.
16. Hatakka, K et al. “Effect of long term consumption of probiotic milk on infections in children attending day care centres: double blind, randomised trial.” BMJ (Clinical research ed.) vol. 322,7298 (2001): 1327. doi:10.1136/bmj.322.7298.1327.
17. Holscher, H.D., Czerkies, L.A., Cekola, P., Litov, R., Benbow, M., Santema, S., Alexander, D.D., Perez, V., Sun, S., Saavedra, J.M. and Tappenden, K.A. (2012), Bifidobacterium lactis Bb12 Enhances Intestinal Antibody Response in Formula‐Fed Infants. Journal of Parenteral and Enteral Nutrition, 36: 106S-117S. doi:10.1177/0148607111430817.
18. Vanderhoof, Jon A. et al.Lactobacillus GG in the prevention of antibiotic-associated diarrhea in children.The Journal of Pediatrics, Volume 135, Issue 5, 564 – 568.
19. K. Wickens, P. Black, T. V. Stanley, E. Mitchell, C. Barthow, P. Fitzharris, G. Purdie and J. Crane, Clinical & Experimental Allergy, 2012 (42) 1071–1079. 
20. El-Soud, Neveen Helmy Abou et al. “Bifidobacterium lactis in Treatment of Children with Acute Diarrhea. A Randomized Double Blind Controlled Trial.” Open access Macedonian journal of medical sciences vol. 3,3 (2015): 403-7. doi:10.3889/oamjms.2015.088
21. Valerie Sung, Frank D’Amico et al. Lactobacillus reuteri to Treat Infant Colic: A Meta-analysis. Pediatrics Jan 2018, 141 (1) e20171811; DOI: 10.1542/peds.2017-1811.
22. Hojsak I, Szajewska H, Canani RB, Guarino A, Indrio F, Kolacek S, et al. Probiotics for the prevention of nosocomial diarrhea in children. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2017 doi: 10.1097/MPG.0000000000001637. 
23. Wanke M, Szajewska H. Lack of an effect of Lactobacillus reuteri DSM 17938 in preventing nosocomial diarrhea in children: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. J Pediatr. 2012;161:40–43.e1.
24. Urbańska M, Gieruszczak-Białek D, Szymański H, Szajewska H. Effectiveness of lactobacillus reuteri DSM 17938 for the prevention of nosocomial diarrhea in children: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Pediatr Infect Dis J. 2016;35:142–145.
25. Onubi, Ojochenemi J et al. “Effects of probiotics on child growth: a systematic review.” Journal of health, population, and nutrition vol. 34 8. 2 May. 2015, doi:10.1186/s41043-015-0010-4.
26. Youngster I, Kozer E, Lazarovitch Z, et al. Probiotics and the immunological response to infant vaccinations: a prospective, placebo controlled pilot study. Archives of Disease in Childhood 2011;96:345-349.
27. Wang S, Harvey L, Martin R, et al. Targeting the gut microbiota to influence brain development and function in early life. Neurosci Biobehav Res. 2018; 95:191-201. doi: 10.1016/j.neubiorev.2018.09.002.
28. Kechagia, Maria et al. “Health benefits of probiotics: a review.” ISRN nutrition vol. 2013 481651. 2 Jan. 2013, doi:10.5402/2013/481651.
29. Schwenger  EM, Tejani AM, Loewen  PS. Probiotics for preventing urinary tract infections in adults and children. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 12. Art. No.: CD008772. DOI: 10.1002/14651858.CD008772.pub2.
30. K H Brown, Reestablishment of a section on international nutrition in the AJCN, The American Journal of Clinical Nutrition, Volume 59, Issue 6, June 1994, Pages 1263–1264.
31. Dan W. Thomas, Frank R. Greer, Committee on Nutrition; Section on Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition,”Probiotics and Prebiotics in Pediatrics”. Pediatrics Dec 2010, 126 (6) 1217-1231; DOI: 10.1542/peds.2010-2548.
32. Doron, Shira, and David R Snydman. “Risk and safety of probiotics.” Clinical infectious diseases : an official publication of the Infectious Diseases Society of America vol. 60 Suppl 2,Suppl 2 (2015): S129-34. doi:10.1093/cid/civ085.
33. Ljungh, A and T Wadström. “Lactic acid bacteria as probiotics.” Curr Issues Intest Microbiol 7, no. 2 (2006): 73-89. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16875422.
34. Szajewska, H, M Ruszczyński, S Kolaček. “Meta-analysis shows limited evidence for using Lactobacillus acidophilus LB to treat acute gastroenteritis in children.” Acta Paediatr 103, no. 3 (2014): 249-55. doi: 10.1111/apa.12487.
35. Chouraqui, Jean-Pierre, Louis-Dominique Van Egroo, and Marie-Claire Fichot. “Acidified Milk Formula Supplemented With Bifidobacterium lactis: Impact on Infant Diarrhea in Residential Care Settings.” Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition 18, no. 3 (2004): 88-292. 
36. Kurugöl, Z and G Koturoğlu. “Effects of Saccharomyces boulardii in children with acute diarrhoea.” Acta Paediatr 94, no. 1 (2005): 44-7. 
37. Hojsak, I. “Probiotics in Children: What Is the Evidence?” Pediatric Gastroenterology, Hepatology & Nutrition 20, no. 3 (2017): 139-146. doi: 10.5223/pghn.2017.20.3.139.
38. Berman S, Spicer D. Safety and Reliability of Lactobacillus Supplements in Seattle, Washington. The Internet Journal of Alternative Medicine. 2003:1. 
39. Thomas, Dan W, Frank R Greer, et al. “Probiotics and prebiotics in pediatrics.” Pediatrics 126, no. 6 (2010): 1217-31. doi: 10.1542/peds.2010-2548.
40. Sung, V, S Collett, T de Gooyer, H Hiscock, M Tang, and M Wake. “Probiotics to prevent or treat excessive infant crying: systematic review and meta-analysis.” JAMA Pediatrics 167, no. 12 (2013): 1150-7. doi: 10.1001/jamapediatrics.2013.2572.
41. McGuire, MK, MA McGuire. “Got bacteria? The astounding, yet not-so-surprising, microbiome of human milk.” Curr Opin Biotechnol 44, (2017): 63-68. doi: 10.1016/j.copbio.2016.11.013.
42. Armstrong, Carrie. “AAP Reports on Use of Probiotics and Prebiotics in Children.” American Family Physician 83, no. 7 (2011): 849-852. https://www.aafp.org/afp/2011/0401/p849.html.
43. Huang, Ruixue and Jianan Hu. “Positive Effect of Probiotics on Constipation in Children: A Systematic Review and Meta-Analysis of Six Randomized Controlled Trials.” Frontiers in Cellular and Infection Microbiology 7, (2017): 153. doi: 10.3389/fcimb.2017.00153.
44. Hao, Qiukui, Bi Rong Dong, and Taixiang Wu. “Probiotics for preventing acute upper respiratory tract infections.” Cochrane Database of Systematic Reviews 2, no. CD006895 (2015). doi: 10.1002/14651858.CD006895.pub3.
45. Kalliomäki, Marko, Seppo Salminen, Heikki Arvilommi, Pentti Kero, Pertti Koskinen, and Erika Isolauri. “Probiotics in primary prevention of atopic disease: a randomised placebo-controlled trial.” ScienceDirect 357, no. 9262 (2001): P1076-1079. doi: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(00)04259-8.
46. Nicolucci, Alissa C., Megan P. Hume, Inés Martínez, Shyamchand Mayengbam, Jens Walter, and Raylene A. Reimer. “Prebiotics Reduce Body Fat and Alter Intestinal Microbiota in Children Who Are Overweight or With Obesity.” Gastroenterology 153, no. 3 (2017): 711-722. doi: 10.1053/j.gastro.2017.05.055.
47. Juhlin, L and G Michaëlsson. “Fibrin microclot formation in patients with acne.” Acta Derm Venereol 63, no. 6 (1983): 538-40. 

Institute for Quality and Efficiency in Health Care. Eczema in children: Can prebiotics or probiotics help prevent it?. Informed Health Online. Last modified 2017.