Czasem trudno przełamać złe nawyki żywieniowe, zwłaszcza jeśli jesteś przyzwyczajony – lub uzależniony – od śmieciowego jedzenia. Jest tanie, smaczne, jego przygotowanie nie wymaga dużo czasu (o ile w ogóle!), i można je dostać dosłownie wszędzie. Z drugiej strony, zdrowa żywność nie dla każdego jest tak łatwo dostępna. Smakuje dobrze, ale większość trzeba odpowiednio przygotować i ugotować. Co więcej, jest droższa od śmieciowego jedzenia – albo przynajmniej tak się wielu osobom wydaje. No właśnie, czy zdrowe jedzenie jest drogie? A może to tylko niezdrowy mit? Czytaj dalej, by poznać odpowiedź!
Co oznacza zdrowe jedzenie?
Zdrowe jedzenie to mądre wybory żywieniowe i dobrze zbilansowana dieta. Oznacza to spożywanie produktów bogatych w składniki odżywcze, które dostarczą Twojemu organizmowi wszystkich substancji, których potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania, takich jak tłuszcze, węglowodany, białko, witaminy, minerały i woda. Niestety śmieciowe jedzenie, takie jak chipsy, pizza, koktajle mleczne, słodzone napoje i inne przetworzone produkty spożywcze, nie zawiera zbyt wielu cennych elementów.
W takim razie skąd brać te wszystkie składniki odżywcze? Zerknij na naszą tabelkę, w której zawarliśmy kilka najlepszych źródeł makro- i mikroelementów:
| Białko | Owoce morza, mięso, drób, orzechy, nasiona, nabiał |
| Węglowodany | Pełne ziarna, zboża, ziemniaki, warzywa strączkowe, kukurydza, fasola, owoce o wysokiej zawartości błonnika, warzywa o wysokiej zawartości skrobi |
| Tłuszcze | Tłuste ryby, jajka, orzechy, awokado, oliwa z oliwek, olej arachidowy, ser, nabiał |
| Minerały | Orzechy, nasiona, organiczne mięso, jajka, fasola, skorupiaki, warzywa |
| Witaminy | Wątróbka, jajka, owoce morza, nabiał, nasiona, drób, mięso, owoce, warzywa |
Czy zdrowe jedzenie jest drogie? I czy zdrowa żywność naprawdę jest kosztuje więcej?
Według Carlsona i Frazao (1) zdrowa żywność jest tańsza pod kątem: ceny za 100 g zjadanego pożywienia i ceny za przeciętną porcję. Wykazano jednak, że w kontekście ceny za kalorię sytuacja ma się odwrotnie, zdrowa żywność jest bowiem droższa. Jest to ciekawa obserwacja, ponieważ według badania Rao i innych (2) zdrowa dieta kosztuje około $1.54 więcej za 2000 kcal, co potwierdza tezę, że zdrowe jedzenie kosztuje więcej pod kątem ceny za kalorię.
Oto przykład:
| Brokuły | Pizza pepperoni | |
| Cena | $2.44/funt (1 funt=453,592 g) | $4.88 za opakowanie |
| Cena za funt | $2.44/funt | $1.91/funt |
| Rozmiar porcji | 148 g | 145 g |
| Liczba porcji | 3 | 8 |
| Cena za porcję | $0.813 | $0.61 |
| Kalorie w porcji | 50 kalorii | 330 kalorii |
| Cena za kalorię | $0.0488/kaloria | $0.0058/kaloria |
Jeśli spojrzymy na kalorie, brokuły zdają się być droższe niż pizza pepperoni. Z 0,5 kg brokułów otrzymujemy tylko 3 porcje, podczas gdy opakowanie pizzy to 8 porcji. Żeby spożyć taką samą liczbę kalorii, co w jednym kawałku pizzy, trzeba by zjeść około 6 porcji brokułów:
Brokuły --> 50 kalorii/porcja x 6 porcji = 300 kalorii --> Trzeba by wydać $4.88 za 300 kalorii.
Pizza pepperoni --> 330 kalorii/porcja --> Trzeba by wydać jedynie $0.61 za 330 kalorii.
Patrząc na te obliczenia, widać, że pizza na pewno bardziej się opłaca, jeśli chodzi o liczbę kalorii. Należy jednak pamiętać, że jedzenie to nie tylko kalorie. Zapewnia nam ono także składniki odżywcze, energię i odporność, i to właśnie dlatego tak ważna jest dobrze zbilansowana dieta.
Jeśli chodzi o wartość odżywczą, brokuły zdecydowanie wygrywają! W przeciwieństwie do taniej pizzy brokuły są doskonałym źródłem antyoksydantów, błonnika, witaminy C, witaminy K, kwasu foliowego i wielu innych niezbędnych witamin i minerałów!
Nie każdy może sobie pozwolić na zdrowe wybory
Okoliczności takie jak koszt jedzenia, wysokość przychodów i dostępność produktów spożywczych mają ogromny wpływ na nasze wybory żywieniowe. Oprócz tego również techniczne czynniki, takie jak czas czy zdolności kucharskie mogą decydować o tym, po jakie jedzenie sięgamy (3). To właśnie dlatego gotowe posiłku czy jedzenie typu fast food są tak popularne. Po co gotować, kiedy można dostać gotowy posiłek w budce z burgerami, prawda? Albo jak w przypadku pizzy pepperoni – wystarczy ją wrzucić do mikrofalówki i po paru minutach mamy gorącą pizzę!
Ale z czego to wynika?
Cóż, według badania opublikowanego w Journal of Consumer Researchers (4) istnieje powiązanie pomiędzy postrzeganą zdrowotnością żywności i ceną. Naukowcy przeprowadzili serię badań potwierdzających tezę pt. „zdrowe jedzenie jest drogie”. Udało im się zaobserwować m.in., że mając określony budżet, uczestnicy sięgali po tańszą opcję, mimo że nie była ona tak zdrowa jak droższe produkty. Wniosek jest taki, że dla osób uważających na finanse wybór pomiędzy tanią kaloryczną pizzą a zdrowymi brokułami jest prosty.
Na szczęście zdrowe jedzenie NIE musi być drogie!
Wykorzystaj nasze porady, żeby cieszyć się odżywczymi posiłkami i oszczędzać pieniądze, nie oszczędzając na zdrowiu Twoim i Twojej rodziny.
1) Gotuj w domu
Gotowanie w domu pozwala nie tylko zaoszczędzić pieniądze, ale także ograniczyć zbędne kalorie, węglowodany, cukier i tłuszcz (5). Gotując samodzielnie można także przygotować posiłki na cały tydzień. Wymaga to trochę pracy – planowania, gotowania, dzielenia posiłków, opisywania pojemników z jedzeniem itd. – ale dzięki temu w kolejne dni tygodnia nie trzeba się martwić jadłospisem.
Na początku nauki gotowania może czekać nas kilka wyzwań, ale jak już opanujemy podstawy, reszta przychodzi szybko. W internecie pełno jest darmowych materiałów i przepisów (polecamy Intelligent Keto), więc tak naprawdę jedyne, czego potrzebujemy, to trochę wolnego czasu.
2) Wybieraj normalne produkty zamiast organicznych
Nie bez powodu produkty organiczne są droższe od zwykłych. Do ich uprawy nie stosuje się pestycydów ani sztucznych substancji chemicznych, co oznacza, że są czystsze i ogólnie zdrowsze niż produkty nieorganiczne. Jednak jeśli chodzi o wartość odżywczą, wcale NIE są one cenniejsze niż zwykłe warzywa i owoce (6). Nie przejmuj się więc, jeżeli nie możesz sobie pozwolić na żywność z naklejką świadczącą o organicznej uprawie. Zaoszczędzisz dzięki temu pieniądze, a do Twojego ciała i tak trafią takie same składniki odżywcze, jakie znaleźć można w produktach organicznych.
3) Kupuj na targu rolnym
Zakupy na targu mają wiele zalet. Na przykład można tam dostać świeższe i smaczniejsze jedzenie, przy okazji wspierając lokalnych rolników. Co więcej, żywność taka wymaga często mniej transportu i przenoszenia w przeciwieństwie do tej w supermarkecie, zwłaszcza importowanej z zagranicy. W sezonie dużo produktów na targu można również dostać taniej.
4) Korzystaj z listy na zakupy
Spisywanie listy na zakupy – i trzymanie się jej – może znacznie zmniejszyć ilość wydawanych pieniędzy. Zakupy dobrze jest robić, wiedząc, co dokładnie chce się kupić, i szukając jedynie tych produktów. W ten sposób nie wałęsamy i nie rozglądamy się po całym sklepie, czekając, aż coś przykuje nasz wzrok. Ta porada świetnie idzie w parze z planowaniem posiłków!
5) Kupuj hurtowo i zaopatrz się w mrożonki
Zamrażarka jest świetną inwestycją. Możemy dzięki niej kupować hurtowo i robić zapasy mrożonek na kilka miesięcy, co pozwala cieszyć się zdrowym jedzeniem bez względu na porę roku! Dobrze zaopatrzona zamrażarka sprawia, że zdrowe jedzenie mamy na wyciągnięcie ręki, co oznacza mniej wycieczek do supermarketu. Kupując hurtowo, wspieramy również środowisku, wytwarzając mniej odpadów i marnując mniej jedzenia.
6) Zrób sobie domowy ziołowy ogródek
Hodowanie własnych ziół jest kolejnym świetnym sposobem na zaoszczędzenie pieniędzy i zdrowe jedzenie w tym samym czasie. Plusem jest to, że na taki domowy ogródek nie trzeba dużo miejsca. Wystarczy przygotować odrobinę przestrzeni z dostępem do światła słonecznego. Może to być jakaś wnęka, róg albo blat kuchenny – wystarczy tam postawić doniczki z ziołami i gotowe! Przygotowaliśmy też specjalny przewodnik o tym, jak hodować zioła w domu.
Wniosek
Podsumowując, czy zdrowe jedzenie jest drogie? I tak, i nie. Tak, w kontekście ceny za kalorię jest droższe niż śmieciowe jedzenie. Jeśli jednak chodzi o wartość odżywczą i ogólny wpływ na nasze zdrowie, zdrowe jedzenie zdecydowanie wygrywa.
Źródła
(1) Carlson, Andrea, and Elizabeth Frazao. “Are Healthy Foods Really More Expensive? It Depends on How You Measure the Price.” SSRN Electronic Journal, 2012. Crossref, doi:10.2139/ssrn.2199553.
(2) Rao, Mayuree. “Do Healthier Foods and Diet Patterns Cost More than Less Healthy Options? A Systematic Review and Meta-Analysis.” BMJ Open, 1 Dec. 2013, bmjopen.bmj.com/lookup/doi/10.1136/bmjopen-2013-004277.
(3) “The Factors That Influence Our Food Choices.” EUFIC, 2006, www.eufic.org/en/healthy-living/article/the-determinants-of-food-choice.
(4) Haws, Kelly L., et al. “Healthy Diets Make Empty Wallets: The Healthy = Expensive Intuition.” Journal of Consumer Research, 2017, p. ucw078. Crossref, doi:10.1093/jcr/ucw078.
(5) “Study Suggests Home Cooking Is a Main Ingredient in Healthier Diet.” Center for a Livable Future, 2014, clf.jhsph.edu/about-us/news/news-2014/study-suggests-home-cooking-main-ingredient-healthier-diet.
(6) Database of Abstracts of Reviews of Effects (DARE): Quality-assessed Reviews [Internet]. York (UK): Centre for Reviews and Dissemination (UK); 1995-. Are organic foods safer or healthier than conventional alternatives? A systematic review. 2012. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK100554/
